◀املا

املای فارسی یکی از مهم ترین و اصلی ترین درس های دوره ی ابتدایی است که در کسب مهارت در ارکان دیگر زبان آموزی مؤثر است .

آشنا بودن معلم به ویژگی ها و روش های تدریس این درس می تواند در فرآیند آموزش آن کارآمد و اثر بخش باشد . هدف کلی در آموزش املای فارسی “ نوشتن درست صورت کلمات و جملات ” ؛ یعنی ، املای صحیح کلمات است .

◀فواید املا

1 – دانش آموز شکل درست کلمات و جملات را می آموزد .

2 – مهارت گوش کردن را کسب می کند .

3- هماهنگی بین چشم ، گوش ، مغز، دست و … را افزایش می دهد .

4 – تلفّظ درست کلمات و جملات را می آموزد .

5- مهارت تبدیل گفتار به نوشتار را کسب می کند .

6 – دقّت و حافظه را تقویت می کند .

7- موجب درک بیشتر شنیده ها می شود .

8 – از طریق به کار گیری خط تحریری هنر خوشنویسی را می آموزیم .

9 – موجب کسب مهارت در پاکیزه نویسی و صفحه آرایی می شود .

10- خواندن و قرائت متن تقویت می شود .

◀هدف های آموزشی املا

1)ـ ارزشیابی و تمرین آنچه که دانش آموز در کتابهای درسی آموخته است. برای تشخیص قوّه و توانایی شاگردان.

2)ـ آموختن لغاتی که در زبان امروز معمول بوده و مورد احتیاج می باشد ، برای کمک به خواندن و نوشتن.

3)ـ تعلیم آیین نگارش و صحیح نوشتن کلمات و یادگیری شکل ، معانی و مفاهیم کلمات جدید و موارد استعمال آنها. مثال برای «،»: بخشش ، لازم نیست اعدامش کنید. بخشش لازم نیست ، اعدامش کنید.

4)ـ تشخیص نقایص املایی و کوشش برای رفع و تکمیل کمبودها و افزایش دامنه ی اطلاعات لغوی.

◀روش آموزش املا

برای آموزش املا تنها مشق نویسی از روی کتاب و نوشتن دیکته از هر درس نمی تواند روش مفیدی باشد .

همانطور که برای آموزش خواندن از کلماتی شروع می کنیم که بیشتر مورد احتیاج شاگرد و برای او آشناتر و معمولی تر است .

ـ لذا برای آموزش املا نی باید از همین اصل استفاده کرد.

ـ آموزش املا منحصر به ساعت معین این درس در برنامه ی هفتگی کلاس نیست!

اگر با سایر دروس همانگی وجود داشته باشد کمک بزرگی در آموزش املا خواهد بود.

ـ نوشتن داستان های کوتاه،انشاء و گزارش(در کلاسهای سوم،چهارم و پنجم) بیشتر از دیکته گفتن به فراگرفتن املای کلمات کمک می کند . زیرا شاگرد احتیاج واقعی به کلمات پیدا می کند و ناچاراً املای آنها را می آموزد.

منظور اصلی از گفتن دیکته در کلاس ، ارزشیابی از کارهای مختلفی است که معلّم برای آموختن املای کلمات انجام داده است .

ـ برای رسیدن به این هدف آموزگار می تواند در پایان هر هفته متن دیکته را از تمام کلمات املایی هفته ها و ماهها ، و حتی سالهای قبلی را در به گنجاند.

*ـ تحقیقات نشان داده است علت اصلی افت تحصیلی در درس «املا» بویژه در مناطق دو زبانه به علت عدم فارسی صحبت کردن دانش آموزان و معلّمان در کلاس درس می باشد . پس ما باید برای جبران افت تحصیلی، دانش آموزان خود را با فارسی صحبت کردن، فکر کردن، خواندن و

وجود داشته باشد کمک بزرگی در آموزش املا خواهد بود.

◀موانع

آموختن املا و صحیح نوشتن کلمه ها : برای رفع موانع آموختن املا باید به موارد ذیل بیشتر توجّه نمود:

- در دیکته گفتن بایستی نکات دستوری، نحوه ی بیان و تلفّظ صحیح کلمات واضح و مشخص می باشد . در نوک زبان صحبت نکنیم و همچنین عوامل فیزیکی چون: کلاس ـ نور ـ گرما ـ سرما ـ میز و نیمکت و صندلی بازودار و موقعیت معلّم در کلاس ـ صورت معلّم ـ چپ دست بودن و نحوه ی قرار گرفتن دانش آموزان در کلاس و نهایتاً در تهیه متن دیکته بایستی آنچه را که دانش آموز آموخته و ماآموزش داده ایم مدّ نظر داشته باشیم .

ـ برای این که معلّم در آموزش خود به فراگیران جهت آموختنِ املا و صحیح نوشتن کلمه ها موفق و تاثیر گذار باشد.

اولاً دانش آموزان درخواندن کلمات شکل کلمه را خوب ببینند.

ثانیاً دانش آموزان درخواندن کلمات تلفّظ صحیح کلمه را ادا نمایند .

ثالثاً دانش آموزان درخواندن کلمات حرکات دست وطرزنوشتن را یادگرفته باشد.مثال حرکات فلشها(منظور از فلش ، نقطه ی شروع و خاتمه را نشان و آموزش می دهد .

نتیجه می گیریم که :

کلماتی را که دانش آموز قبلاً: نشنیده ، ندیده و تلفّظ نکرده و نیز برای نوشتن آن قبلاً تمرین نکرده است. نباید به دانش آموز و فراگیر دیکته گفت!!

ـ اگر در آموزشِ کلمات مشکل ـ هم خانواده ـ متضاد ـ معلّم محترم با کمک دانش آموزان خود توضیح کافی و واضح و روشن و شفاف بیان نماید.(با هم کار کنند.)

ـ آن وقت، در املا نوشتن مشکلی نخواهد بود . و در مقابل ، دامنه ی معلومات و خزانه لغات دانش آموزان توسعه می یابد.

ـ در خصوصِ کلمات خارج از کتاب ، بهتر است در تخته نوشته شود تا دانش آموزان کلمه کلمه را ببیند، خوب تلفّظ بکند و نحوی نوشتن را بیاموزد و یادبگیرد تا اینکه بتواند املای آن را درست بنویسد.

ـ اگر مشق را کم بگوییم و تکالیف انجام داده ی دانش آموز را اصلاح و تصحیح کنیم آن وقت دانش آموزان دقّت مضاعف خواهند و در نهایت در نوشتن املا کمک شایانی در پی خواهد داشت . غلت املایی در هر مطلبی مهمّ است . ما معلّمان بایستی تلفّظ غلط را در مکالمات ، در نوک زبان و در دماغ صحبت کردن را اصلاح کنیم.

💠 امین زندی دره غریب

🔹️ تشکر