مراحلی برای تنظیم طرح درس های روزانه و سالانه

#تهيه #طرح #درس #روزانه

رعايت مراحل و نكات ذيل براي تدوين يك طرح درس روزانه ضروري است:

تعيين موضوع درس

مشخص كردن هدف ويژه تدريس در يك جلسه يا هدف اجرايي نهايي يك جلسه فعاليت آموزشي.

تجزيه موضوع كلي درس به مطالب و مفاهيم جزئي تر(تعيين رئوس مطالب) اين عمل براي تهيه هدفهاي جزئي و

رفتاري لازم و ضروري است.

تهيه هدفهاي جزئي يا مرحلهاي بر اساس رئوس مطالب تعيين شده.

تهيه و تنظيم هدفهاي رفتاري يا هدفهاي اجرايي تدريس. هدفهاي رفتاري هر جلسه تدريس باتوجه به شرايط و

ضوابط و امكانات متناسب با سطوح مختلف حيطههاي يادگيري نوشته ميشود و سپس براي رسيدن به هدفهاي جزئي و

كلي از ساده به مشكل تنظيم ميشود.

بررسي رفتار ورودي و دانستی هاي پيشين شاگردان.

تهیه و تنظيم سؤالات لازم براي اجراي ارزشيابي تشخيصي. به منظور تعيين تواناييهاي واقعي شاگردان براي ورود به

فعاليتهاي جديد آموزشي، پيش بيني ارزشيابي تشخيصي لازم و ضروري است. سؤالات ارزشيابي تشخيصي بهتر است بر

اساس رفتار ورودي و هدفهاي درس جديد تنظيم شود.

تحليل و پيش بيني نتايج ارزشيابي وتعيين اولين گام آموزشي (نقطه شروع تدريس)

تعيين و تنظيم مراحل ارائه محتوا. تعيين و تنظيم نحوه ارائه محتوا به ترتيب اهميت، به چند مرحله به شرح زير

تقسيم ميشود:

الف) مرحله آمادگي كه خود شامل آمادگي معلم، آمادگي شاگرد و آماده كردن سايل و مواد آموزشي است.

ب) مرحلهي معرفي و بيان هدفهاي صريح آموزش.

معلم پس از اينكه مطمئن شد شاگردان آمادگي لازم را براي شروع فعاليتهاي آموزشي را دارند، ميتواند درس جديد را

معرفي كند و انتظاراتي را كه از آن درس دارد به طور صريح با شاگردان در ميان بگذارد.معرفي درس بايد به گونهاي

صورت گيرد كه با ساخت شناختي شاگردان مرتبط باشد.

ج)مرحلهي ارائه درس.

در اين مرحله معلم بايد نحوه ارائه محتواي سازماندهي شده را مشخص كند.او بايد مشخص كند كه ميخواهد ار كجا و

چگونه شروع كند و به كجا ختم نمايد.

د)مرحله خلاصه كردن و نتيجه گيري.

براي تثبيت مطالب ارائه شده در ذهن شاگردان، لازم است درس ارائه شده به طور خلاصه جمع بندي و نتيجه گيري

شود.

ه)مرحله ارزشيابي.

بعد از ارائه محتوا و جمع بندي و نتيجه گيري، لازم است معلم بداند كه شاگردانش تا چه حد به هدفهاي مورد نظر

آموزش رسيده اند. اگرچه ممكن است اين عمل در طول زمان تدريس، به طور ضمني انجام گيرد، ضرورت دارد معلم پس

از پايان ارائه محتوا، با مقايسه بين سطح مهارتي كه انتظار دارد شاگرد به آن برسد و آنچه شاگرد عملاً به آن رسيده است،

ميزان يادگيري شاگرد و مؤثر بودن روش تدريس .

معلم ميتواند براي تقويت مطالب آموخته شده و ارتباط دادن آن با زندگي واقعي شاگردان، تكاليفي را براي در بيرون از

مدرسه تعيين كند.البته تكاليف نبايد به گونهاي باشد كه وقت فراغت شاگردان را بيش از حد اشغال و آنان را خسته كند.

١٠ -تعيين روش يا روشهاي مناسب براي ارائه محتوا در مراحل مختلف.معلم ميتواند از يك روش يا روشهاي مختلف در

يك جلسه تدريس استفاده كند.

١١ -انتخاب مواد آموزشي متناسب با روش و محتواي برنامه.

١٢-مشخص كردن فعاليت و تجارب يادگيري مطلوب خارج از مدرسه، براي تقويت ميزان يادگيري.

١٣-تعيين زمان لازم براي اجراي هر يك از مراحل تدريس.

١٤-پيش بيني نحوه ارزشيابي بعد از تدريس و طرح سؤالات لازم.

ادامه نوشته

عوامل موثر در تدریس کلاسی

#عوامل #موثر #درتدريس:

١ -#ويژگيهاي #شخصيتي #و علمي #معلم

الف ) ويژگيهاي شخصيتي معلم و نقش آن در تدريس، بر اساس روابط معلم نسبت به شاگردان به دو گروه تقسيم
ميشوند:
A (#معلمان شاگردنگر: اين گروه از معلمان شاگردان را هسته مركزي فعاليت خود قرار ميدهند و آنان را محور اصلي
فعاليتهاي آموزشي ميدانند، كه خود به دو دسته شاگرد نگر فردي كه به ويژگيهاي فردي شاگردان توجه ميكنند و
شاگردنگر جمعي كه به جمع شاگردان و پرورش جمعي آنها از طريق روانشناسي پرورشي توجه دارد.
B (#معلمان درس نگر: اين دسته از معلمان بيشتر به درس اهميت ميدهند تا به شاگردان. تمام كوشش اين دسته بر
اين است كه به هر طريق شده درس را به شاگردان انتقال دهند و شاگردان موظفند درس را خوب ياد بگيرند و به معلم
پس بدهند كه خود به دو گروه كوچكتر " درس نگر علمي " و " درس نگر فلسفي " تقسيم ميشوند. در گروه درس
نگر علمي بيشتر به رشتههاي علمي علاقمند هستند و در گروه درس نگر فلسفي بيشتر به مسائل كلي و اجتماعي
ميپردازند. در هر دو گروه بالا گرچه شاگردان همه رفتاروعقايد معلمان خود را اجرا ميكنند ولي هيچگونه ابتكار و
نوآوري از خود ندارند. از نظر نوع برخورد معلمان به دو دستهي اقتدارطلب و رفاقت طلب نيز تقسيم بندي ميتوان كرد.
اقتدار طلب: رفتاري است كه بيشتر دستوري و امرانه باشد كه يا ميتواند از روي دلسوزي و نيكخواهي و يا از روي بي
اعتنايي صورت پذيرد.
ب) تاثير شخصيت و رفتار معلم در فرآيند تدريس
براي شاگردان، عمل و رفتار معلم معيار مناسبي است براي ارزشيابي مطالب و رهنمودهاي او. بنابراين يك معلم خوب
بايد به شاگردانش درس انسانيت بياموزد. معلم بايد هنگام تدريس به همه شاگردان توجه كند و درتصميم گيريها از
آنها نظر خواهي كند. معلم نبايد عدالت را فراموش كند و بين شاگردان خود تبعيض قائل شود. معلم بايد وقت شناس
باشد، معلم بايد الگوي نظم و تربيت باشد و نيز وضع ظاهري و سخن گفتن معلم بايد الگوي مناسبي براي شاگردانش
باشد.


ج) تاثير شخصيت علمي معلم بر فرآيند تدريس

معلم هر اندازه داراي رفتار انساني مطلوبي باشد ولي از نظر علمي ضعيف و ناتوان تلقي شود، مورد قبول شاگردان واقع
نخواهد شد. معلمي از نظر علمي قوي است كه به روشهاي ارائه محتوا و چگونگي برقراري ارتباط آگاه و بر آنها مسلط
باشد و اين نيازمند مطالعه مستمر است. روش تدريس معلم بايد متناسب با اصول آموزشي و پرورشي و خصوصيات
شاگردان انتخاب شود.نقش ديگر معلم ايجاد رابطه و پيوند بين جامعه و مدرسه است. اگر آموزش رسمي با زندگي
اجتماعي و حقيقي شاگردان ارتباط نداشته باشد چندان اهميت و اعتباري نخواهد داشت و وظيفه معلم انجام اين مهم
است. يك معلم خوب علاوه برداشتن محتواي غني علمي بايد از فنون و مهارتهاي آموزشي آگاه باشد. او بايد قادربه
تحليل فرآيند آموزشي باشد و با استفاده از امكانات و تجهيزات موجود روش تدريس خود را انتخاب كند. زيرا معلمي كه
بر محتوا مسلط است ولي با روشهاي تدريس ناآشناست قادر به فراهم كردن موقعيت يادگيري براي شاگردان نيست.
٢ -ويژگيهاي شاگردان و تاثير آن در فرآيند تدريس:
معلم نميتواند بدون توجه به ويژگيهاي شاگردان، آنان را به كار كردن وادارد زيرا فعاليتهاي عقلي، اخلاقي و اجتماعي
شاگرد و تابع اراده معلم نيست. تدريس معلم بايد براساس نياز، علاقه و توانائيهاي ذهني شاگردان تنظيم شود. البته به
اين معنا نيست كه شاگردان هر چه دلشان خواست ميتوانند انجام دهند، بلكه به اين معناست كه فعاليت و كار مدرسه
بايد مورد علاقه دلخواه شاگردان باشد. ساخت ذهني، هوش و تجربههاي علمي شاگرد موضوع ديگري است كه در روش
تدريس بايد به آن توجه شود. بنابراين يك معلم بايد برنامه درسي، نوع و مقدار تكليف را بر اساس مراحل رشد ذهني
توانائيهاي مختلف موقعيت اجتماعي و اخلاقي شاگردان پي ريزي كند.
٣ -تاثير برنامه و ساخت نظام آموزشي در فرآيند تدريس
ساخت نظام آموزشي هر جامعه اعم از نگرشها، باورها، برنامهها و آيين نامهها نميتوانند روش تدريس معلم را تحت
تاثير قرار دهد. در ساخت نظام آموزشي، دو برنامهي متكي بر اصالت مواد درسي و برنامه هفتگي بر رشد همه جانبه
شاگرد و چگونگي اجراي آنها تاثيرات متفاوتي را در فرآيند تدريس معلم ميگذارند.
در برنامه متكي به اصالت مواد درسي، معلم آزادي عمل و ابتكار چنداني ندارد و او فقط سعي ميكند به تعداد قبولي
شاگردان بيافزايد حال آنكه در برنامه متكي بر رشد همه جانبه شاگرد معلم به علايق و نيازها و توانمنديهاي شاگردان
توجه ميكنند. واضح است كه او ميتواند ابتكار و خلاقيت بيشتري در امر تدريس از خود نشان دهد.
٤ -تاثير فضا و تجهيزات آموزشي در فرآيند تدريس
معلم خوب در شرايط محدود نيز ميتواند موثر واقع شود. اما شكي نيست كه فضا و تجهيزات آموزشي مناسب در
كيفيت تدريس معلم بسيار موثر است. كثرت شاگردان، نداشتن ميز و نيمكت، عدم نور كافي، نداشتن كتابخانه،
آزمايشگاه و..... میتواند روش تدریس معلم را دچار مشکل کند.