1. ارزشیابی تشخیصی (Diagnostic Evaluation)

هدف:

شناسایی نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان یا فراگیران پیش از آغاز آموزش.

بررسی پیش‌نیازها و آمادگی افراد برای یادگیری مطالب جدید.

زمان انجام: پیش از شروع تدریس یک موضوع یا درس.

2. ارزشیابی تکوینی (Formative Evaluation)

هدف:

پایش و نظارت بر پیشرفت یادگیری در طول فرآیند آموزش.

ارائه بازخورد به معلم و دانش‌آموز برای بهبود یادگیری.

زمان انجام: در حین تدریس و آموزش.

3. ارزشیابی پایانی (Summative Evaluation)

هدف:

سنجش میزان دستیابی به اهداف آموزشی پس از پایان یک دوره یا مبحث.

قضاوت درباره موفقیت دانش‌آموز یا اثربخشی یک برنامه آموزشی.

زمان انجام: در پایان یک دوره آموزشی یا یک مبحث.

4. ارزشیابی تراکمی (Cumulative Evaluation)

هدف:

بررسی کلی عملکرد فراگیر در دوره‌ای طولانی‌تر.

شناسایی پیشرفت کلی و پایدار یادگیرنده.

زمان انجام: در پایان یک دوره تحصیلی یا سال آموزشی.

5. ارزشیابی ملاکی (Criterion-Referenced Evaluation)

هدف:

سنجش عملکرد دانش‌آموز نسبت به استانداردها یا ملاک‌های تعیین‌شده.

ارزیابی میزان تسلط دانش‌آموز بر مفاهیم و مهارت‌ها.

مثال: آزمون‌هایی که نتایج آن‌ها بر اساس ملاک‌های مشخص قضاوت می‌شود.

6. ارزشیابی هنجاری (Norm-Referenced Evaluation)

هدف:

مقایسه عملکرد یک فرد با دیگر افراد گروه.

شناسایی موقعیت نسبی فرد در یک جمعیت.

مثال: آزمون‌های رقابتی مانند کنکور.

7. ارزشیابی مستمر (Continuous Evaluation)

هدف:

پیگیری مداوم پیشرفت یادگیرنده.

تقویت یادگیری از طریق ارزشیابی‌های دوره‌ای.

زمان انجام: در طول دوره آموزشی.

8. ارزشیابی سازنده (Constructive Evaluation)

هدف:

تشویق دانش‌آموزان به خودارزیابی و تحلیل فرآیند یادگیری خود.

تقویت تفکر انتقادی و خلاقیت.

9. ارزشیابی بیرونی (External Evaluation)

هدف:

بررسی کیفیت و اثربخشی یک برنامه آموزشی توسط ناظران یا سازمان‌های خارجی.

مثال: ارزیابی‌های وزارت آموزش و پرورش یا مؤسسات مستقل.

10. ارزشیابی درونی (Internal Evaluation)

هدف:

ارزیابی یک برنامه آموزشی توسط اعضای درونی همان سیستم (معلمان، مدیران).

بهبود فرآیندهای داخلی.

نتیجه‌گیری:

انتخاب نوع ارزشیابی باید متناسب با اهداف آموزشی، شرایط یادگیری و نیازهای فراگیران باشد. ترکیب انواع ارزشیابی می‌تواند به بهبود کیفیت یادگیری و تدریس کمک کند.